Kolka nie jedno ma imię

Autor: lek. wet. Miłosz Grabski, Klinika Equi Vet Serwis dr Macieja Przewoźnego

Do najczęstszych objawów kolki należą grzebanie nogą, oglądanie się na boki, tarzanie, częste kładzenie się i wstawanie oraz brak apetytu.

Rodzaje kolek

Jednym z nieczęstych typów kolek jest kolka o podłożu spastycznym, w przypadku której dochodzi do zaburzenia motoryki jelit oraz akumulacji gazu. Objawy mogą ustąpić samoistnie lub po podaniu środków rozkurczowych. Równie często diagnozowane są przeładowania. Dochodzi wtedy do zalegania odwodnionych mas pokarmowych wewnątrz jelita. Te powodują całkowite lub częściowe zahamowanie transferu treści oraz akumulację gazu. W obu przypadkach leczenie zachowawcze w stajni może prowadzić do wyleczenia.

Do trudniejszych przypadków należą te, w których dochodzi do tzw. przemieszczenia lub skrętu jelit. Wówczas może dojść do ograniczenia dopływu krwi do danego odcinka jelita i w konsekwencji do jego martwicy. Koniecznym staje się podjęcie decyzji o leczeniu operacyjnym. Operacje, w których należy wyciąć segment przewodu pokarmowego są obarczone wyższym ryzykiem komplikacji. Trudność polega na tym, że ten typ kolek, z punktu widzenia objawów klinicznych we wczesnych ich stadiach, prezentuje się podobnie do mniej niebezpiecznych przeładowań czy wzdęć. Wczesna diagnoza i leczenie mogą odwrócić ciąg niekorzystnych zdarzeń i pozwolić na uniknięcie leczenia operacyjnego lub znacznie zwiększając szanse na jego sukces.

Prawidłowe rozpoznanie

Po zebraniu szczegółowego wywiadu lekarz przystępuje do badania. Oceniane jest tętno, ilość oddechów, jak również temperatura rektalna. Szczególnie istotna jest ocena wydajności układu krążenia. Stopień wzdęcia oraz osłuchiwanie jamy brzusznej informują o efektywności motoryki jelit. Po ogólnym badaniu klinicznym wykonywane jest badanie rektalne. Zwykle możliwe jest wyczucie przeładowania, zgazowania lub przemieszczenia. Istotnym elementem jest wprowadzenie sondy nosowo-żołądkowej, która pozwala na ocenę stopnia wypełnienia żołądka i rodzaju obecnej treści. Badana jest również krew pod kątem oceny ilościowej i jakościowej krwinek oraz surowica w celu analizy wydajności organów wewnętrznych. Lekarz może zdecydować o wykonaniu badania USG oraz pobraniu próbki płynu z wnętrza jamy brzusznej. Pozyskane w powyższych badaniach informacje dają możliwość wdrożenia właściwej terapii.

Leczenie zachowawcze

Założeniem wyjściowym przy podejmowaniu decyzji jest bezpieczeństwo personelu. Do czasu pojawienia się lekarza weterynarii koń może wyjść  na spacer pod warunkiem, że jego stan nie stwarza zagrożenia dla ludzi. W przeciwnym wypadku należy pozostawić konia w boksie, a przy jego braku, na padoku. Decyzja co do lonżowania powinna być podjęta dopiero po badaniu klinicznym. Każdorazowo głównym celem leczenia jest usunięcie pierwotnej przyczyny schorzenia oraz uśmierzenie bólu. W tym celu podawane są leki przeciwzapalne i przeciwbólowe oraz wstrzymywane jest karmienie. Lekarz może wykonać wlew bezpośrednio do żołądka lub rozpocząć płynoterapię dożylną.

Leczenie operacyjne

Bezpośrednie wskazanie wynikające z przeprowadzonych badań lub brak poprawy w stanie ogólnym po leczeniu zachowawczym, bądź kontynuacja objawów bólowych spełniają wskazania do leczenia operacyjnego. Operacja kolki wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym. Po sterylnym przygotowaniu pacjenta oraz zespołu operacyjnego cięcie wykonywane jest zwykle w linii pośrodkowej powłok brzusznych. Chirurg dokonuje oględzin zaobserwowanych zmian oraz odpowiedniej korekty. Mięśnie brzucha oraz skóra są zaszywane, a pacjent wybudzany. Po zabiegu szczególnie ważna jest intensywna opieka pooperacyjna, która opiera się na częstym badaniu klinicznym, płynoterapii i podawaniu odpowiednio dobranych leków. Wszystkie decyzje dotyczące kosztów oraz rokowania powinny być regularnie konsultowane przez lekarza prowadzącego z właścicielem. Przy optymalnym i pomyślnym przebiegu leczenia pacjent wraca do domu po 12-15 dniach, by po około 8-12 tygodni powrócić do normalnego użytkowania. 

Poznaj naszego eksperta!

Lek. wet. Miłosz Grabski jest absolwentem Wydziału Medycyny Weterynaryjnej na Uniwersytecie w Edynburgu. Po zakończeniu studiów zdobył szerokie doświadczenie w zagranicznych klinikach m.in. w Rood&Riddle Equine Hospital (Stany Zjednoczone), w Dierenkliniek De Bosdreef (Belgii) oraz w szpitalu referencyjnym na Wydziale Medycyny Weterynaryjnej w Uppsali (Szwecja). Ponadto ukończył 3-letnią specjalizację z chirurgii w Szpitalu dla Koni na Uniwersytecie w Bristolu, zwieńczeniem której, po wymagających egzaminach, było otrzymanie statusu członka European College of Veterinary Surgeons oraz tytułu dyplomowanego specjalisty chirurgii. Aktualnie pracuje w zespole kliniki Equi Vet Serwis Dr Maciej Przewoźny, gdzie głównie zajmuje się chirurgią, a także sprawuje opiekę nad pacjentami stacjonarnymi.