Kontuzje u koni sportowych
Rozwój mechanizacji rolnictwa i transportu spowodował zmianę sposobu użytkowania koni. W efekcie wykorzystanie robocze i w transporcie zmieniło się na rekreacyjne i sportowe. Jednak mimo to zadania stawiane współcześnie koniom nadal wiążą się z dużymi wymaganiami dotyczącymi zarówno siły, jak i wytrzymałości. Ma to związek ze wzrostem występowania kontuzji, czyli nieprawidłowości funkcjonowania aparatu ruchu, szczególnie u koni sportowych. Konsekwencją tego jest pojawienie się bólu i często kulawizny.
W zależności od dyscypliny jeździectwa konie poddawane są różnym obciążeniom, przyczyniającym się do występowania typowych dla danego użytkowania problemów ortopedycznych.
Czynniki wpływające na urazy kończyn
Wykazano, że najczęstszą przyczyną problemów ortopedycznych koni jest nadmierny wysiłek fizyczny podczas treningu lub zawodów. Występują wtedy tak zwane urazy zmęczeniowe. Konie pracują wówczas na granicy możliwości fizjologicznych lub przekraczają te granice, co przyczynia się początkowo do mikrourazów. Te z kolei przekształcają się stopniowo w urazy dające objawy kliniczne, manifestujące się najczęściej kulawizną lub zmniejszoną wydolnością ruchową. Przekształcenia te następują na skutek niedopasowania obciążeń do wytrzymałości aparatu ruchu i niewystarczającego czasu odpoczynku i regeneracji.
Do czynników wpływających na występowanie urazów kończyn u koni zalicza się:
– budowę anatomiczną (wady budowy niepozwalające na uzyskanie maksymalnych możliwości wydolności ruchowej konia),
– rodzaj podłoża, na jakim konie pracują (w tym właściwości gleby – nieodpowiedni skład, wytrzymałość, wilgotność i współczynnik tarcia pomiędzy podłożem a kopytem),
– stan psychiczny zwierzęcia (np. stres zaburzający homeostazę),
– trening (m.in. znajdujący się w gestii trenera sposób i charakter dozowania obciążeń, który ma dowiedziony wpływ na występowanie kulawizny u koni),
– kondycja konia (nadmierna masa ciała i niedostateczna lub nadmierna suplementacja składnikami pokarmowymi),
– umiejętności jeźdźca (zła równowaga i przygotowanie techniczne do uprawiania jazdy konnej).
Prawidłowa diagnoza
W celu prawidłowego zdiagnozowania przyczyny kulawizny przeprowadza się pełne badanie ortopedyczne, w skład którego wchodzi opis zwierzęcia i szczegółowy wywiad chorobowy z właścicielem lub opiekunem konia. Wywiad w przypadku chorób ortopedycznych składa się z pytań ogólnych oraz szczegółów zagadnień dotyczących urazu. Okazuje się, że urazy kończyn objawiają się zazwyczaj kulawizną, która najczęściej sama w sobie nie jest chorobą, ale skutkiem dysfunkcji części aparatu ruchu. Rodzaj kulawizny może zatem sugerować występowanie danej dolegliwości. Szczegółowe badanie kończyn konia to przede wszystkim badanie palpacyjne, badanie w ruchu, próby zginania stawów, znieczulenia diagnostyczne, badania obrazowe RTG, USG, termografia, scyntygrafia, artroskopia. Przeprowadza się także badania wskaźników biochemicznych krwi, pozwalające nakreślić genezę problemu i jego wpływ na organizm.