Żelazo w diecie koni – niedoceniane zagrożenie
Żelazo w diecie koni – niedoceniane zagrożenie Żelazo to jeden z najpowszechniej występujących mikroelementów w diecie koni — w większości przypadków jego ilość znacznie przekracza zapotrzebowanie, a niedobory należą do rzadkości. Taka nadpodaż zakłóca wchłanianie kluczowych mikroelementów, sprzyja niepożądanej kumulacji żelaza w organizmie, zaburza metabolizm i może negatywnie wpływać na zdrowie. Dodatkowo organizm konia nie posiada skutecznego mechanizmu wydalania nadmiaru żelaza.
W zasadzie wszystkie naturalne pasze dla koni zawierają duże ilości żelaza — zarówno świeże rośliny zielone, jak i siano, wysłodki, otręby, zboża oraz inne komponenty paszowe. Nawet woda może dostarczać znaczących ilości tego pierwiastka.
Siano jako podstawowa pasza w żywieniu koni jest bogate w żelazo. Zawarte w nim ilości w pełni pokrywają zapotrzebowanie koni, co oznacza, że sama pasza objętościowa zazwyczaj dostarcza wystarczającą ilość tego pierwiastka.
Minimalne zapotrzebowanie dorosłego, lekko pracującego konia o masie 500 kg to od 400 do 450 mg żelaza na dobę. Dla konia w ciężkim treningu jest to od 500 do 650 mg. Jeden kilogram siana zawiera ok. 100 do 300 mg żelaza. Przy dziennym spożyciu 7,5 kg siana koń otrzymuje z niego od 750 do 2250 mg żelaza.
Powyższe kalkulacje jasno pokazują, że dodatkowa suplementacja żelazem nie jest potrzebna. Przy bilansowaniu diet ilość żelaza wylicza się przede wszystkim po to, by określić, jak duża powinna być suplementacja cynku, miedzi i manganu.
Bilans idealny
Zbyt wysoki poziom żelaza w diecie zakłóca wchłanianie cynku i miedzi, co prowadzi do ich wtórnych niedoborów. Jest to szczególnie istotne zwłaszcza w kontekście cynku, którego niedobory u koni są wyjątkowo częste. W prawidłowo zbilansowanej diecie kluczowe jest nie tylko dostarczenie odpowiednich ilości mikroelementów, ale także zachowanie właściwych proporcji między nimi. Optymalny stosunek żelaza, miedzi, cynku i manganu (Fe : Cu : Zn : Mn) wynosi 4 : 1 : 3 : 3, choć w praktyce, przy wysokim poziomie żelaza w paszy, dopuszcza się zwiększenie tej proporcji do 10 : 1 : 4 : 4.
Mangan zwykle występuje w paszach objętościowych w ilościach wystarczających, dlatego jego niedobory zdarzają się rzadziej. Z kolei cynk i miedź występują zwykle w ilościach niewystarczających do zbilansowania żelaza, nawet jeśli ich ilość w diecie wydaje się na pierwszy rzut oka wystarczająca.
Co ważne, utrzymanie prawidłowej proporcji między żelazem, miedzią, cynkiem i manganem nie tylko wspiera prawidłowe wchłanianie tych pierwiastków, ale także pomaga częściowo ograniczyć nadmierne wchłanianie samego żelaza.