Fakty i mity w okulistyce

Posiadanie niebieskiej tęczówki zwiększa ryzyko wystąpienia u konia problemów z oczami, faza księżyca ma wpływ na wystąpienie chorób oczu, a oczy u starczych koni chorują częściej niż u młodych – to tylko niektóre z powszechnie krążących teorii. Czy są one prawdziwe? W artykule wyjaśniamy, które informacje są już nieaktualne lub obrosły w mity.

Konie o niebieskich oczach mają więcej problemów z oczami

Koń z „niebieskim” (zwanym też „rybim”) okiem w rzeczywistości ma niebieską lub niebieskawo-białą tęczówkę. Tęczówka to kolorowa część wnętrza oka otaczająca źrenicę, która, zwykle mocno pigmentowana melaniną, daje efekt brązowy, gdy tego pigmentu ma mniej, a gdy go brak – jest biała. Prześwitują przez nią liczne naczynia krwionośne i stąd niekiedy będziemy widzieli taką tęczówkę w odcieniu różu lub niebieskim. Podczas gdy ludzie mają zadziwiającą liczbę fizjologicznie występujących kolorów tęczówki (od niebieskiej, przez zieloną, brązową, do fioletowawej itd.), konie zazwyczaj mają brązową, niektóre jedną z dwóch: „niebieską” lub brązową.

Niektóre konie mają jedno oko brązowe, a drugie niebieskie lub bywa, że obie barwy występują w jednym oku. Tęczówki zarówno brązowe, jak i niebieskie (termin medyczny określający dwukolorową tęczówkę to „heterochromia iridis”) występują częściej u koni o wzorzystej sierści, np. u rasy Appaloosa i u koni o jasnej sierści.

Oczy niewykazujące objawów chorobowych bez względu na barwę tęczówki są oczami zdrowymi.

Posiadanie niebieskiej tęczówki nie zwiększa ryzyka wystąpienia u konia problemów wewnątrzgałkowych, w tym nawracającego zapalenia błony naczyniowej oka.

Z drugiej strony kolor sierści może pośrednio wiązać się z problemami z oczami. Na przykład konie Appaloosa częściej mają trudności z widzeniem w ciemności (jeśli cierpią na stacjonarną wrodzoną ślepotę nocną), a konie kasztanowate Gór Skalistych częściej mają liczne nieprawidłowości wewnątrzgałkowe, w tym schorzenia powodujące ślepotę, takie jak uszkodzenie lub odwarstwienie siatkówki. W takich przypadkach za związek między rasą, kolorem sierści i chorobami oczu odpowiada genetyka.

Chociaż posiadanie niebieskiej tęczówki może nie zwiększać ryzyka chorób oczu u konia, to niebieskie tęczówki zwykle idą w parze z różową skórą. Jednym z najważniejszych znanych czynników ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego (SCC, forma raka skóry) jest różowa skóra. Zatem konie z różowymi powiekami są bardziej narażone na SCC. Jednakże nie udokumentowano żadnego związku pomiędzy tęczówkami niebieskimi a SCC. Zaleca się chronienie konia z różowymi (czyli niepigmentowanymi) powiekami lub nadmierną bielą na pysku przed ekspozycją na światło ultrafioletowe (UV), np. za pomocą maski przeciw owadom, blokującej promieniowanie UV. Więcej tutaj