Lekcja ujeżdżenia dla początkujących pod okiem Michaliny Terleckiej

Ustępowanie od łydki i łopatka do środka czyli podstawowe ćwiczenia w treningu dresażowym.

Michalina Terlecka i Suleyken w trakcie zwycięskiego przejazdu CAVALIADA Poznań 2018

Dzisiejsze ćwiczenia kierowane są do par jeździec koń potrafiących sprawnie poruszać się w trzech chodach naprzód. Ćwiczenia te pozytywnie wpływają na rozluźnienie oraz rozciąganie konia i mogą być wykorzystywane zarówno przy pracy ujeżdżeniowej na czworoboku jak również jako element rozgrzewki dla koni skokowych i ogólnoużytkowych. Chody boczne wzmacniają porozumienie z koniem i nadają „dosłownie” nowy kierunek w naszym codziennym treningu.

Chody boczne u koni dzielimy na dwie grupy, w pierwszej koń jest zgięty jedynie w potylicy, pozostała część ciała pozostaje prosta, w drugiej natomiast zgięciu ulega całe ciało. Ustępowanie od łydki to dość proste ćwiczenie zaliczane zdecydowanie do grupy pierwszej, gdzie koń porusza się „prosty” z lekkim zgięciem w potylicy. Trudniejszym ćwiczeniem wymagającym zgięcia całego ciała będzie łopatka do środka. W chodach bocznych koń porusza się nie tylko na przód ale również w bok. Dodatkowo sprawę może skomplikować fakt, że koń może poruszać się po więcej niż jednym śladzie, to znaczy, że patrząc na konia od przodu nie zobaczymy dwóch przednich nóg nakładających się na dwie tylne, możemy zaobserwować trzy a nawet cztery ślady, po których porusza się koń. Pomocnym w określeniu ćwiczeń będzie ustalenie strony wewnętrznej konia i zewnętrznej. Najłatwiej jest stwierdzić, że strona wewnętrzna to ta, w którą zgięty jest koń, nawet jeśli dotyczy to jedynie lekkiego zgięcia w potylicy.

Ustępowanie od łydki to bardzo dobre zadanie rozluźniające i rozciągające, w tym ćwiczeniu koń jest prosty, lekkie zgięcie występuje jedynie w potylicy konia, stroną wewnętrzną jest ta, w którą zgięta jest potylica.  W trakcie ustępowania koń porusza się naprzód i do boku, zawsze w kierunku zewnętrznym, to znaczy, że jeśli potylica jest zgięta w prawo, to koń porusza się do przodu i w lewo. Warto zwrócić uwagę, że wykonując ustępowanie od łydki po przekątnej, wewnętrzna noga zarówno przednia jak i zadnia będą krzyżować się przed nogami zewnętrznymi (szkic 1).  Aby prawidłowo wykonać ustępowanie od łydki w lewo należy przede wszystkim przyjąć stabilny, prosty dosiad, uważając by w trakcie wykonywania ćwiczenia nie przechylać się na boki. Lewa łydka prosi o ruch naprzód, natomiast prawa łydka, przesunięta nieznacznie do tyłu prosi o ruch w bok. Bardzo ważnym jest odpowiednie wyczucie i porozumienie między obydwoma łydkami, równowaga między ruchem na przód, a ruchem w bok. Lewa wodza utrzymuje szyję konia prostą, natomiast prawa poprzez delikatne pulsowanie zaprasza potylicę do wewnątrz. W przypadku wodzy nie należy przesadzać ze zgięciem, szyja pozostaje prosta, zgięcie uzyskuje się jedynie w potylicy, odpowiednie napięcie lewej wodzy prowadzi konia po określonej drodze. Ustępowanie od łydki można wykonywać w stępie, kłusie anglezowanym oraz ćwiczebnym, na początku dobrze jest zacząć wykonywać ćwiczenie w stępie, wjeżdżając na linie środkową a następnie „ustępując” do ściany (szkic 2). Z biegiem czasu można dodawać ćwiczenie w kłusie lub wprowadzać przejścia w trakcie ustępowania stęp-kłus-stęp. Wykonując ustępowanie od łydki nie należy przesadzać z ilością ruchu w bok, fundamentem jest zawsze ruch na przód po określonej drodze, warto zaplanować sobie wykonywanie tej figury na czworoboku od literki do literki.

Michalina Terlecka o najczęściej popełnianych błędach w ustępowaniu od łydki

W ustępowaniu od łydki koń powinien iść płynie po linii prostej w bok i do przodu, niepoprawne jest zarówno zbyt mocne jak i za słabe kroczenie w bok. Element powinien być płynny, nie może być wykonywany „na raty”, gdyż występuje wtedy utrata rytmu i regularności. Koń nie powinien stracić impulsu, ale przyspieszenie w ćwiczeniu również jest niepożądane. Ważne w ustępowaniu do łydki jest wyprostowanie, zarówno konia, jak i ciała jeźdźca. Przechylone lub wycięte ciało jeźdźca utrudnia koniowi wykonanie elementu. Błędem jest, gdy zad konia schodzi z linii mocniej niż przód lub gdy zostaje on za bardzo z tyłu. Szyja powinna być lekko skierowana w odwrotną stronę do kierunku ruchu, ale nie może być zbyt mocno zgięta, gdyż to oznacza za mocne działanie wewnętrznej wodzy.  Należy pilnować, aby koń nie przekrzywiał potylicy.

Łopatka do środka jest ćwiczeniem, które można podzielić na dwa stopnie zaawansowania – łopatka do wewnątrz na trzech śladach i łopatka do środka na czterech śladach. W dzisiejszym ćwiczeniu zajmiemy się tą łatwiejszą wersją czyli łopatką do środka na czterech śladach. Na początku może wydać się to kontrowersyjne jednak to zadanie wykonuje się na „wygiętym koniu” a jego celem jest poprawienie „wyprostowania” konia. Rozmawiając o wygięciu konia w łopatce do środka na czterech śladach najłatwiej jest wyobrazić sobie konia poruszającego się na czworoboku po standardowym 20 metrowym kole, zgięcie jest niewielkie i występuje wokół wewnętrznej łydki jeźdźca, cała trudność polega na przeniesieniu tego niewielkiego zgięcia z koła na ruch naprzód przy ścianie.  Patrząc na konia wykonującego łopatkę do środka na czterech śladach powinniśmy stojąc naprzeciwko niego dostrzegać wszystkie cztery nogi (szkic 3).  W trakcie wykonywania tego ćwiczenia w lewo poruszamy się po ścianie w przeciwnym kierunku do wskazówek zegara, nasz dosiad spoczywa na lewym pośladku, lewa łydka znajduje się przy popręgu i prosi konia o zgięcie wokół niej, tak samo jak przy jeździe na kole. Prawa łydka natomiast przesuwa się delikatnie za popręg by ograniczyć zad, zapobiegając jego wypadaniu na zewnątrz i jednocześnie wspomóc zgięcie do wewnątrz. Lewa wodza pulsując zaprasza konia do wewnątrz natomiast prawa „zapobiega” nadmiernemu zgięciu szyi do środka. W tym ćwiczeniu bardzo ważne jest ustawienie obydwóch wodzy, przesuwamy je lekko w lewo, by przesunąć łopatki do wewnątrz. Na początku ćwiczenie wykonuj w stępie, wyjeżdżając z narożnika lub koła użyj prawidłowo pomocy, nadane wcześniej zgięcie do wewnątrz ułatwi ci wejście w prawidłową łopatkę. Łopatkę do środka można wykonywać we wszystkich trzech chodach, zarówno na wprost przy ścianie, ta wersja jest łatwiejsza ponieważ ściana nas przytrzymuje i ułatwia ruch na przód, trudniej jest wykonać ten element na linii środkowej, bardziej zaawansowane pary mogą pokusić się o wykonywanie tego ćwiczenia na kole.

Michalina Terlecka o najczęściej popełnianych błędach w wykonywaniu łopatki do wewnątrz

Częstym błędem popełnianym podczas wykonywania tego elementu na czworoboku jest zbyt strome ustawienie konia do środka, przez co porusza się on po 4, a nie po 3 śladach (szkic 4). Taka sytuacja może mieć miejsce tylko w przypadku wykonywania ćwiczenia „łopatka na 4 śladach”, jednak wykonuje się je jedynie szkoleniowo i nie znajdziemy go w programach ujeżdżeniowych. W przypadku odwrotnej sytuacji, czyli gdy koń porusza się jedynie po 2 śladach, również mówimy o błędzie – zwykle mamy wtedy do czynienia ze zgiętą do środka głową konia i brakiem zgięcia w żebrach (szkic 4). W łopatce do wewnątrz koń musi mieć ustawienie do środka, aby element nie przerodził się w ustępowanie od łydki, jednak nie może być ono zbyt mocne, gdyż wtedy koń jest „złamany w szyi”, co często pociąga za sobą skrzywienie w potylicy i również jest błędem. Za mocne działanie wewnętrznej wodzy może także zablokować wewnętrzną tylną nogę konia i nie pozwolić mu na kroczenie do przodu i w bok.  Niepoprawne działanie zewnętrznych pomocy jeźdźca może skutkować wypadaniem zewnętrznej łopatki lub zewnętrznej tylnej nogi. Należy tego pilnować, gdyż chcemy wykonać element łopatka do wewnątrz, a nie zad na zewnątrz.  Zdarza się również, że w łopatce do wewnątrz koń traci impuls oraz rytm- koń nie powinien w tym elemencie ani zwolnić, ani przyspieszyć.

Pamiętajcie, że każde ćwiczenie musi poprzedzić odpowiednia rozgrzewka, a kluczem do sukcesu może okazać się Wasza determinacja połączona ze spokojem i opanowaniem. Ćwicząc szczególnie z młodymi końmi warto wspomagać się doświadczonym trenerem z ziemi. Wykonując jakiekolwiek ćwiczenia ze swoim koniem koniecznie pamiętajcie o zakładaniu odpowiedniego stroju, a zwłaszcza kasku.