Syndrom astmy koni
21.05.2024 12:00:00
Przewlekła, zapalna choroba dolnych dróg oddechowych o stopniu nasilenia od łagodnego do ciężkiego to tzw. syndrom astmy koni. Konie cierpiące na astmę wymagają dużego zaangażowania ze strony właściciela w modyfikację warunków środowiskowych, jednak tylko wtedy kuracje farmakologiczne przynoszą oczekiwany skutek.
Na podstawie konsensusu ACVIM (American Collage of Veterinary Internal Medicine) w 2016 r. jednostki chorobowe dotyczące zapalenia dolnych dróg oddechowych u koni, określane wcześniej jako IAD (Inflammatory Airway Disease) oraz RAO (Recurrent Airway Obstruction), zostały objęte ujednoliconą nomenklaturą i określone jako syndrom astmy koni. Nie stosuje się już obecnie nazw takich jak RAO i COPD. Jest to zmiana idąca w dobrym kierunku, która podkreśla analogię do ludzkiej astmy i pozwala łatwiej zrozumieć istotę problemu dotyczącego koni.
Objawy i przebieg choroby
Syndrom astmy koni to termin obejmujący zarówno astmę łagodną (wcześniej określaną jako IAD) i astmę stopnia ciężkiego (wcześniej RAO). Przebieg choroby i nasilenie objawów są zależne od tego, z którym rodzajem tej jednostki chorobowej mamy do czynienia.
Astma łagodna zwykle dotyczy koni młodszych, pierwsze objawy mogą jednak wystąpić w każdym wieku. Symptomy są łagodne, na początku pojawiają się okresowo, często są niespecyficzne, takie jak spadek wydolności (ang. poor performance) czy pojedyncze kaszlnięcia na początku treningu.
Astma ciężka z reguły dotyczy koni starszych, w wieku powyżej siedmiu lat. Pojawia się wypływ z nosa, następuje wzrost liczby oddechów oraz charakterystyczna dla astmy duszność. Zdarza się, że konie odkrztuszają i połykają wydzielinę, co jest powodem przeoczenia jej przez właściciela. Choroba może rozwijać się latami, nasilenie wymagające ingerencji lekarsko-weterynaryjnej występuje wtedy zazwyczaj w wieku 14-16 lat. Coraz częściej zdarzają się jednak pacjenci nietypowi, u których przebieg choroby przebiega gwałtownie lub pierwsze symptomy pojawiają się dopiero w wieku kilkunastu lat.
U ludzi opisuje się dużo więcej fenotypów astmy, które różnią się leczeniem oraz rokowaniem. Można przypuszczać, że podobnie jest u koni, jednak na tę chwilę jest w tym zakresie zbyt mało badań.
Choroba cywilizacyjna czy niewłaściwa hodowla?
Niestety, w ostatnim czasie spotyka się coraz więcej koni z problemami oddechowymi w stajniach zarówno hodowlanych, rekreacyjnych, jak i sportowych.
Jedną z przyczyn zwiększonej zachorowalności na astmę jest podłoże genetyczne. Używanie do hodowli klaczy o predyspozycjach do zachorowania, nawet jeśli nie rozwinęły jeszcze w pełni objawów klinicznych, znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia syndromu astmy koni u ich potomstwa.
Kolejnym aspektem są zmiany środowiskowe i klimatyczne, które dotykają zarówno ludzi, jak i zwierzęta. Obecność zanieczyszczeń w powietrzu działa drażniąco na drogi oddechowe, co u koni predysponowanych spowoduje wcześniejszy rozwój objawów klinicznych. U ludzi opisywane są przypadki alergii na smog, w przypadku zwierząt brak jeszcze na ten temat danych naukowych, jednak z praktyki można wnioskować, iż także jest to prawdopodobne. Nie zawsze alergia i astma współistnieją u jednego pacjenta, jednak obecność alergii może nasilać objawy związane z astmą.