ZDOLNOŚCI KOORDYNACYJNE W JEŹDZIECTWIE

Podziel się

Zdolności koordynacyjne związane są z funkcjonowaniem całego organizmu ludzkiego i jest to wypadkowa współdziałania procesów przebiegających na różnych poziomach i wchodzących w rozmaite wzajemne relacje. Należy pamiętać, że doskonalenie koordynacji ruchowej powinno przebiegać zarówno z koniem, jak i bez jego udziału. Za istotę postępowania przyjmuje się nauczanie coraz nowszych, różnorodnych ćwiczeń oraz ich wykonywanie w często zmieniających się sytuacjach i okolicznościach.

U podstaw koordynacji leżą procesy fizyczne, oparte przede wszystkim na właściwościach układu nerwowego. Rola kośćca, więzadeł i mięśni szkieletowych jest wtórna, bowiem w łańcuchu kinematycznym współdziałają ze sobą różne rodzaje mięśni. Mięśnie synergistyczne zwiększają skuteczność działania, a antagonistyczne wywierają na dźwignie kostne siły skierowane przeciwnie. Tylko nadrzędna rola układu nerwowego zapewnia współdziałanie w stopniowaniu siły, płynności i precyzji ruchów. Koordynacja ruchowa to cecha biomotoryczna, uzależniona przede wszystkim od wrodzonych predyspozycji i w mniejszym stopniu od nabytych cech fizycznych. Polega na współdziałaniu mechanizmów fizjologicznych, głównie nerwowo-mięśniowych, zapewniających wykonanie ruchów złożonych, zgodnie z ich celowością. Wyraża zdolność do wykonania złożonych przestrzennie i czasowo ruchów, przestawiania się z jednych zadań ruchowych na inne oraz rozwiązywania nieoczekiwanych sytuacji ruchowych. Pojęcie „koordynacja ruchów” odnosi się do zjawiska konkretnego ruchu, jego zharmonizowanego działania dzięki procesowi sterowania i regulacji. Niektórzy eksperci traktują koordynację jako zespół elementów składających się na zdolności koordynacyjne, do których zaliczają: czas reakcji prostej, koordynację wzrokowo-ruchową, orientację w przestrzeni, zdolność równowagi, pamięć ruchową, szybkość uczenia się, inteligencję niewerbalną, szybkość reakcji motorycznej, częstotliwość ruchów, kinestetyczne różnicowanie ruchów, sprzężenie ruchów, rytmizację, dostosowanie i przebudowę działania ruchowego. Z punktu widzenia pedagogiki sportu koordynacja oznacza współgranie mięśni uczestniczących we wszystkich cząstkowych ruchach jeźdźca, a więc harmonijne współdziałanie poszczególnych segmentów jego ciała, także z ruchami konia (koordynacja całościowa) jeźdźca i konia. Według Fittsa¹, czas wykonania czynności jest bezpośrednio związany z prędkością ruchu. Z odwrotnej zależności prędkości i dokładności ruchu wynika, że z wyższą prędkością wiąże się mniejsza dokładność².

Poziomy koordynacji

Wyróżniamy następujące poziomy koordynacji:

pierwszy – to ruchy charakteryzujące się dokładnością, przy których szybkość ich wykonania nie ma znaczenia,
drugi poziom koordynacji – charakteryzują się dokładnością, ale wykonywane są w określonym czasie,
trzeci poziom koordynacji – to ruchy charakteryzujące się dokładnością, wykonane w określonym czasie i adekwatne do ciągle zmieniających się warunków.

Trzeci poziom koordynacji szczególnie rozwijany jest w jeździectwie. W dyscyplinie, w której zachodzi ciągła zmienność kryteriów, w jakich wykonywane są działania korygujące nieprawidłowe reakcje konia, zadanie zawodnika nie zamyka się tylko w tym, aby wykonać określony ruch dokładnie, bezbłędnie i możliwie szybko, ale do tego powinien on być jeszcze adekwatny do ciągle zmieniających się warunków.

CAŁOŚC >>